- Tematy:
W obecnej chwili na jednego emeryta przypadają trzy osoby aktywne zawodowo. Kolejne pokolenie to już tylko dwie osoby pracujące. Zmiany wprowadzone przez rząd oznaczają w rezultacie likwidację części „pracującej” systemu emerytalnego, a z badań wynika, że przynajmniej dwie trzecie emerytury powinno pochodzić ze składek pokolenia pracujących, a jedna trzecia z moich oszczędności i to tylko po to, by zbytnio nie obciążać wyższymi składkami i daninami pokolenia naszych dzieci.
Warianty zmian w II filarze, mające na celu przejmowanie składek przez ZUS na dziesięć lat przed osiągnięciem wieku emerytalnego, oznaczają jedno – likwidację kapitałowej części systemu.
Aktywa otwartych funduszy emerytalnych stanowią ok. 270 mld zł przy deficycie Funduszu Ubezpieczeń Społecznych rzędu 50 mld. Co z tego wynika? Że budżet zostanie „odciążony” dzięki naszym oszczędnościom emerytalnym na około 5 lat. A po upływie tego czasu czeka nas prawdziwa porażka – zwiększa się liczba emerytów (na skutek wyżu powojennego – demografii nie da się oszukać). Obciążenie budżetu będzie coraz większe. Przy optymistycznym założeniu, że przy gorszej demografii, gospodarka do 2060r. będzie rozwijała się na poziomie 2,5 % realnego wzrostu PKB – wtedy w 2040r. PKB wynosiło by 3,13 bln zł ze średnią pensją 6900zł, a w 2060r. odpowiednio 5,12 bln zł i wynagrodzenie rzędu 11400 zł. Eksperci ZUS w materiałach, które nie uwzględniały likwidacji OFE prognozują wpływy i wydatki na emerytury w relacji do PKB właśnie. Według ich prognoz przy lekkim spadku wpływów składkowych do FE (nie całego FUS) z 3,4 % w 2011r. do 3% w 2060r. w relacji do PKB istotne zmniejszenie wydatków z funduszu emerytalnego w 2030r. i dalszych. W 2060r. z dzisiejszych 6,9 % spadają do 3,6% wartości PKB. Co zastanawiające, w kolejnym materiale prognozowany jest wzrost realnej emerytury z 1780 zł w 2011r. do powyżej 3000 zł w roku 2060.
Podstawowa wiedza matematyczna daje niestety inne wyniki. Biorąc pod uwagę szacowany poziom PKB, poziom wydatków FE i prognozy co do liczby emerytów wskazuje, że będzie inaczej. W latach 2040-2060 realna emerytura spadnie do ok. 1400 zł, także relacja emerytury do przewidywanej średniej płacy gwałtownie spadnie (z dzisiejszych 50%, do 20% w roku 2040 i 12% w 2060r.). Eksperci Zakładu Ubezpieczeń Społecznych określają te poziomy w wysokości 2700zł w 2040r. i ok. 3200 zł w 2060r.
Mimo rozbieżności i prób korzystnego prognozowania (np. poprzez wprowadzenie wskaźników i parametrów wynikających z podniesienia wieku emerytalnego, czym tłumaczy się ZUS) emerytura z FUS będzie niska. Robert Tomaszewski namawia do innego pozyskiwania środków na przyszłość, poprzez gromadzenie oszczędności w systemie kapitałowym, rodzinnym lub w inwestycjach w grunty, które stanowią najlepsze zabezpieczenie naszej przyszłości, a w perspektywie kilku, kilkunastu lat znaczne i stabilne zyski.
A co z emeryturą z OFE?
Uwzględniając ograniczenia II filara i biorąc pod uwagę podstawowe założenia, tj.
a) realną roczną stopę wzrostu płac: +2,5 proc.,
b) realną roczną stopę zwrotu z inwestycji OFE: +3 proc.,
c) realną roczną stopę zwrotu z inwestycji pozostającej części kapitału podczas wypłaty emerytury z II filara: 0,5 proc.,
d) okres oszczędzania: 40 lat,
e) przeciętny okres pobierania emerytury: 15 lat
to bez ograniczenia poziomu przekazywanej składki, dodatkowa emerytura z OFE wynosiłaby 1620 zł. Ograniczenie składki w 2011r. zmniejszyło ten wynik o 36% - do 1040zł, a kolejne ograniczenia i cięcia po raz wtóry zmniejszają ten wynik do roku 2040. To przerażające. Jeśli prognozowana liczba emerytów wynosić będzie 9,4 mln w badanym roku zmniejszenie składki do OFE w 2011r. da kwotę hipotetycznego „dofinansowania” kompensacyjnego ze strony państwa rzędu 65 mld rocznie co stanowić będzie ok. 2,1 % prognozowanego PKB. Jeśli dodatkowo wprowadzimy parametr przejmowania przez ZUS z OFE zgromadzonych oszczędności na 10 lat przed okresem emerytalnym, dodatkowo zwiększą się zobowiązania o 27 mld rocznie (0,9 % PKB), co daje łącznie ok. 3% PKB. Przy likwidacji całkowitej OFE koszty te podwoją się.
Z wyliczeń ekspertów ZUS podanych w opracowaniu Pawła Nasińskiego: „Symulacje wpływu podwyższenia wieku emerytalnego na sytuację finansową FUS i wysokość przyszłych emerytur" uwzględniając podwyższenie wieku emerytalnego i zmniejszenie składki przekazywanej do OFE w 2011 roku (wiążące się z gromadzeniem dodatkowych zobowiązań na subkoncie w ZUS) , to realna, prognozowana emerytura z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w 2040 r. w wysokości 2700 zł będzie obciążać budżet państwa na poziomie 10 % PKB. „Przesuwanie” kapitałów do ZUS to 0,9 % PKB rocznie. Całkowita likwidacja OFE, czyli przejęcie odpowiedzialności za tę resztkę emerytury (800 zł) z II filara, która teoretycznie należna byłaby po operacji przejmowania przez ZUS kapitałów, to dodatkowe 90 mld w skali roku, czyli prawie 3 % PKB. Łącznie, dla realizacji zobowiązań emerytalnych, które wynikać będą z zapisów na naszych kontach w ZUS, oraz ewentualnego finansowania przez państwo skutków dalszego ograniczania II filara, w roku 2040 z budżetu państwa prawdopodobnie konieczne będzie wykorzystanie na emerytury około 11 % PKB, a w przypadku likwidacji OFE – 14 % PKB. Dziś na emerytury wydajemy poniżej 7 % PKB.
Właśnie dlatego już dziś należy zastanowić się, czy państwo stać będzie na takie wydatki? Raczej nie. Dla porównania, gdyby nie ograniczone zostały wpływy do OFE w 2011r. realna wysokość emerytury w roku 2040 mogłaby stanowić nawet 43% stopy zstąpienia – ok. 1390 zł z FUS (tj. 20% przeciętnego wynagrodzenia plus 5% PKB i ok. 23% przeciętnego wynagrodzenia z OFE. Niestety zmiany już obowiązują.
Warto więc pomyśleć we własnym zakresie o zabezpieczeniu swojej przyszłości, inwestując w „Grunt To Zysk”, bo ziemia rolna to najbardziej stabilna, bezpieczna, a zarazem zyskowna forma inwestowania kapitału. Dodatkowo dzięki doświadczeniu, wiedzy i znajomości rynku specjalistów Spółki możemy spać spokojnie, a pieniądze z roku na rok będą pracowały na naszą spokojną przyszłość.