13 sierpnia 2019 r. Rada Ministrów przyjęła projekt uchwały w sprawie Krajowego programu ochrony zabytków i opieki nad zabytkami na lata 2019-2022. Co to oznacza dla właścicieli zabytkowych nieruchomości?
Krajowy program ochrony zabytków i opieki nad zabytkami
Zgodnie z zapisem art. 84 ustawy z 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami w celu stworzenia warunków niezbędnych do realizacji ochrony zabytków i opieki nad zabytkami minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego inicjuje i opracowuje, przy pomocy Generalnego Konserwatora Zabytków, krajowy program ochrony zabytków i opieki nad zabytkami. Jego celem jest określenie kierunków działań oraz zadań w zakresie ochrony zabytków i opieki nad zabytkami, warunków i sposobu finansowania planowanych działań, a także harmonogram ich realizacji. Z uwagi na fakt, iż wcześniej obowiązujący program został uchwalony tylko do 2017 r., Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego podjęło pracę nad nową formułą.
Cele programu na lata 2019-2022
W latach 2019-2022 postanowiono stworzyć warunki dla zapewnienia efektywnej ochrony i opieki nad zabytkami. Przyjęto trzy zasadnicze cele. Po pierwsze optymalizację systemu ochrony dziedzictwa kulturowego, podzieloną na wzmocnienie systemu ochrony na poziomie lokalnym oraz wzmocnienie systemu ochrony na poziomie centralnym. Po drugie wsparcie działań w zakresie opieki nad zabytkami, podzielone na merytoryczne wsparcie działań oraz podnoszenie bezpieczeństwa zasobu zabytkowego. Po trzecie natomiast budowanie świadomości społecznej wartości dziedzictwa, w tym upowszechnianie wiedzy na temat dziedzictwa i jego wartości oraz tworzenie warunków dla sprawowania społecznej opieki nad zabytkami. - wymienia Bartosz Antos – Dyrektor ds. Nieruchomości w firmie Saveinvest Sp. z o.o.
Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego prowadzi intensywne prace
Ostateczny kształt Krajowego programu ochrony zabytków i opieki nad zabytkami na lata 2019-2022 nie jest jeszcze znany. Wiadomo jednak, że Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego podejmuje szereg działań, które mają zmierzać do lepszej i skuteczniejszej ochrony zabytków w Polsce. Między innymi resort pracuje nad nowym projektem rozporządzenia w sprawie prowadzenia rejestru zabytków, krajowej, wojewódzkiej i gminnej ewidencji zabytków. W ramach planowanych zmian przewidywane jest wprowadzenie obowiązku informacyjnego w zakresie wpisu do wojewódzkiej lub gminnej ewidencji zabytków. Dzisiaj organy nie mają takiego obowiązku w odniesieniu do właściciela zabytkowej nieruchomości. Ma się to jednak zmienić. Dzięki nowym regulacjom wójt, burmistrz lub prezydent miasta (ewentualnie wojewódzki konserwator zabytków) powiadomi właściciela nieruchomości o wpisie nie później niż na 14 dni przed dokonaniem takiego wpisu.
Powiadomienie o wpisaniu nieruchomości do ewidencji zabytków
Właściciel nie zostanie powiadomiony indywidualnym pismem jedynie wtedy, gdy do ewidencji będzie miał trafić historyczny układ urbanistyczny lub ruralistyczny albo znaczna liczba zabytków archeologicznych. W takiej sytuacji właściciele zostaną zawiadomieni jedynie w formie obwieszczenia, publikowanego w Biuletynie Informacji Publicznej. Dodatkowo nowe przepisy uwzględnią tryb dokonywania korekt danych, umieszczonych w ewidencji. Właściciel będzie miał zatem większy wpływ na to, co znajduje się w tym rejestrze. W karcie danej nieruchomości pojawi się nawet informacja z uzasadnieniem, dlaczego dana nieruchomość znalazła się w ewidencji. - stwierdza Bartosz Antos – Dyrektor ds. Nieruchomości w firmie Saveinvest Sp. z o.o.
Wiele zmian w dziedzinie ochrony zabytków
Postępujące zmiany to nie tylko działanie Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. O ochronę właścicieli zabytkowych nieruchomości dba również rzecznik praw obywatelskich. W jego ocenie bowiem dotychczasowa konstrukcja przepisów powoduje pokrzywdzenie właścicieli. Interes publiczny stawiany jest nad interesem prywatnym. W tym przypadku stanowi to natomiast naruszenie konstytucyjnej ochrony prawa własności.
Bartosz Antos
Dyrektor ds. Nieruchomości | Saveinvest Sp. z o.o.