Gmina buduje nowe urządzenia infrastruktury technicznej – czy właściciel lub użytkownik wieczysty nieruchomości może nie wyrazić zgody na takie działania? Kto i w jakich okolicznościach decyduje o nałożeniu i wysokości opłaty adiacenkiej?
Gdy wzrasta wartość nieruchomości
Ustawa o gospodarce nieruchomościami z 21 sierpnia 1997 r. (Dz.U. 1997 nr 115 poz. 741)określa sytuacje, w których właściciele lub użytkownicy wieczyści danych działek zostaną zobowiązani do uiszczenia na rzecz gminy opłaty adiacenkiej z tytułu wzrostu wartości swojej nieruchomości. Chodzi o sytuacje, w których doszło do wzrostu wartości działek w związku z podziałem nieruchomości lub też podziałem i scaleniem nieruchomości. Opłata adiacencka związana z takimi praktykami ustalana jest po ostatecznej decyzji zatwierdzającej podział, a jej maksymalna wysokość wynosi 30 proc. różnicy wartości nieruchomości przed i po dokonaniu podziału lub scalenia na wniosek właściciela działki.
Kolejną przesłanką, która uprawnia gminę do nałożenia na właścicieli nieruchomości opłaty adiacenkiej, jest wzrost wartości działki po wybudowaniu urządzeń infrastruktury technicznej – takich jak drogi, przewody lub urządzenia wodociągowe, kanalizacyjne, ciepłownicze, elektryczne, gazowe, telekomunikacyjne - z udziałem środków publicznych: Skarbu Państwa, jednostek samorządu terytorialnego, ze źródeł Unii Europejskiej lub też źródeł zagranicznych niepodlegających zwrotowi. Stawka opłaty musi bezpośrednio wynikać z uchwały rady gminy, z zastrzeżeniem, że nie może być ona wyższa niż 50 proc. różnicy pomiędzy wartością, jaką nieruchomość miała przed wybudowaniem infrastruktury, a jaką ostatecznie ma po możliwości do niej podłączenia. Warto mieć również na uwadze, że sama wycena nieruchomości, jeśli z jakichś względów wyda się ona nieadekwatna do stanu rzeczywistego, może zostać zakwestionowana przez właściciela nieruchomości w postępowaniu odwoławczym – przypomina Bartosz Antos z portalu www.grunttozysk.pl.
Zgoda nie jest potrzebna
W zamyśle ustawodawcy właściciele nieruchomości uczestniczą w kosztach budowy urządzeń infrastruktury technicznej właśnie poprzez wnoszenie na rzecz gminy opłat adiacenckich. Nie ma jednak przesłanki, która uzależniałaby ich powstanie od zgody inwestorów - jeśli władze gminne postanowią o budowie, właściciele mogą jedynie próbować odwołać się od nałożonej opłaty.
Co więcej, przy uchwalaniu decyzji nakładającej opłatę adiacencką, nie odgrywa żadnego znaczenia fakt, czy właściciele rzeczywiście korzystają z nowo powstałej infrastruktury – jeśli zaistniała teoretyczna możliwość podłączenia działki jest to wystarczający powód, by wnioskować o wzroście wartości nieruchomości i w konsekwencji nałożyć opłatę adiacencką.
Terminy i raty
Gmina na wydanie decyzji ustalającej opłatę adiacencką ma czas trzech lat, licząc od dnia, kiedy decyzja o podziale stała się ostateczna, lub kiedy właściciel nieruchomości uzyskał możliwość korzystania z powstałej infrastruktury. Opłatę adiacencką ustala organ właściwy ze względu na położenie nieruchomości - wójt, burmistrz lub prezydent miasta - w formie decyzji administracyjnej.
Natomiast od momentu otrzymania decyzji o nałożeniu opłaty adiacenckiej właściciel nieruchomości ma tylko dwa tygodnie na złożenie odwołania. Zgodnie z art. 127 § 1 i 2 kodeksu postępowania administracyjnego od decyzji wydanej w pierwszej instancji stronie przysługuje odwołanie tylko do jednej instancji. Właściwym do rozpatrzenia odwołania jest organ administracji publicznej wyższego stopnia - w przypadku organów jednostek samorządu terytorialnego jest to samorządowe kolegium odwoławcze.
Istnieje także możliwość rozłożenia opłaty adiacenkiej na roczne raty – po uprzednim złożeniu stosownego wniosku przez właściciela lub użytkownika wieczystego nieruchomości. Raty można spłacić maksymalnie w ciągu dziesięciu lat.